پوشش های خود ترمیم شونده
پوشش های خود ترمیم شونده[1] نوعی از مواد هوشمند هستند که قابلیت ترمیم و بازیابی خود به خود خواص اولیه پوشش پس از تخریب توسط عامل خارجی را دارند. این پوشش ها در زمینه های مختلفی مانند حفاظت در برابر خوردگی، جلوگیری از نشت سیالات، کاهش فرسایش و آب بندی کاربرد دارند.
پوشش خود ترمیم شونده (سمت راست) با ترمیم مجدد سطح پوشش از خوردگی و فرسایش سازه جلوگیری می کند.
این پوشش ها با الگوبرداری از ساختارهای زیستی طبیعی که توانایی ترمیم خود را دارند در دهه 1990 میلادی معرفی شدند و تاکنون بسیار توسعه داده شده اند. این پوشش ها در پاسخ به تخریب ایجاد شده در ساختار خود، با استفاده از عوامل فیزیکی یا شیمیایی محیطی و ساختار داخلی خود، می توانند ساختار خود را مجدد ترمیم کنند.
به طور کلی 2 شکل کلی برای فرمولاسیون این نوع از پوشش ها وجود دارد:
در نوع اول از موادی استفاده می شود که در صورت بروز آسیب در پوشش، از ساختار آن رها شده و به ترمیم پوشش می پردازند.
در نوع دوم از طریق پیوندهای شیمیایی برگشت پذیر ذاتی خود پوشش، ساختار شیمیایی مجددا ترمیم می شود.
عوامل محیطی مانند گرما، نور و پرتو UV، فشار و یا pH باعث فعال شدن فرآیند ترمیم ساختاری می شود. به عبارتی ساده مثلا اگر پوششی خود ترمیم شونده که با استفاده از گرما ترمیم می شود، پس از آسیب دیدن، با گرما دیدن می تواند مجدداً آسیب خود را ترمیم کند.
البته باید در نظر داشت که این مکانیسم هم محدودیت هایی داشته و حدود مشخصی از آسیب در آن قابل جبران است.
یکی از مکانیسم های مورد استفاده در پوشش های خود ترمیم شونده، استفاده از کپسولهای حاوی عامل ترميم کننده [2]است که در صورت آسيب به سطح پليمر، منفجر شده و عامل ترميم کننده را رها ميکنند.

عملکرد یک پوشش حاوی عامل ترميم کننده
(a) در این تصویر مواد ترمیم کننده (آبی) و کاتالیزور شیمیایی (زرد) در حالت پوشش سالم دیده می شوند.
(b) آسیب به لایه پوشش باعث آزاد شدن کاتالیزور (سبز) و عامل ترمیم کننده (آبی) می شود.
(c) اختلاط عامل ترمیم کننده و کاتالیزور در ناحیه آسیب دیده.
(d) واکنش شیمیایی موجب ایجاد یک لایه پلیمری محافظ جدید در ناحیه آسیب دیده شده است.
تاکنون به صورت محدود محصولات تجاری با استفاده از این فناوری در رنگ خودرو ها، هواپیماها و رنگ های ساختمانی به بازار عرضه شده است. اما همچنان کار بر روی این فناوری نو ادامه دارد و ویژگی های منحصر به فرد آن می تواند این فناوری را به زودی در سطحی وسیع در محصولات تجاری به رقیبی برای محصولات سنتی تبدیل کند.
برای مشاوره تخصصی پیرامون رنگ های دریایی ، ساحلی ، فراساحلی ، صنعتی و ساختمانی کانسای با آرمانی فام تماس حاصل فرمایید.
